RUBTSOVA LYUDMILA YEVGENYEVNA

Anadan olduğu yer

Bakı şəh., Azərbaycan Respublikası

Təvəllüdü

08.09.1951

Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi

Azərbaycan Dövlət Universiteti

Elmi dərəcəsi

Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Elmi adı

   

Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

-         mövzunun adı

2429.01

Parasitologiya

Neoaplectana carpocapsaenematodunun pambıq sovcasının parazit –sahib myhasibələrinin və bu nematodun bioloji mubarizədə istifadə edilməsi imkanların öyrənilməsi

 

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı

-         xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı

-         beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı

89

34

12

 

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı

-

Kadr hazırlığı:      

-         fəlsəfə doktorlarının sayı

Əsas elmi nailiyyətləri

Azərbaycanda kənd təsərrüfatı bitkilərininzi ziyanvericilərinə (pambıq sovkası, kolorad böcəyi, ağ amerika kəpənəyi, kələmağ kəpənəyvə.s) qarşı bioloji mübarizədə Steinernema carpocapsae və Heterorhabditis bacteriophora nematodlarının istifadə sininmümkünlüyü Azərbaycanda ilk dəfə öyrənilib.

Kolorado böcəyi, pambığ və gəmirici sovka, ağ amerika kəpənəyi, kələm kəpənəyi, yarpağbükənlərə garşi bu nematodların istifadəsinin mümkünlüyu çöl və laborator şəraitində aparılmışdır. Laboratoriya şəraitindəadı çəkilən ziyanvericilərin ölümi 40 – 90% arasında olmuşdu. Çöl şəraitində pambıq sovkasının pupasna qarşı S. сarpocapsa “agriotes” nematodunun istifadəsi ziyanvericinin 40-56% ölüminə səbəb olmuşdur.

Azərbaycanda bal arılarının parazitoloji vəziyyəti, virus invaziyalarının yayılması və onların bal arılarının yaşayış yerlərinin ekoloji şəraiti  və sanitar vəziyyətilə əlaqəsi öyrənilmişdir.

Çöl diaqnostikası metodu ilə: Varroa destructorAcarapis woodiAscosphera  apis, amerika və avropa çürümə xəstəlikləri aşkar edilmişdir. 

Azərbaycanda ilk dəfə PZR (Polıimeraza-zəncir reaksiyası) metodu iləNosema  apis-i sıxışdırdığı güman edilən 20% - 46,7% ekstensivliyə malik Nosema   ceranae diaqnozlaşdırılmışdır. Azərbaycanda ilk dəfə PZR metodu ilə:  BQCV (qara ana yuva virusu), DWV (qanadın deformasiya virusu), CBPV (xroniki iflic virusu) və iflaviruslar (KV – kəşmir virusu,  или IАPV – izrail iflic virusu вирус израильского паралич) diaqnozlaşdırılmışdır. Bal nümunələrində 0,496 mg/kq-dan 0,476 mg/kq-dək qatılıqlı diazinoin; 0,00002 mg/kq - 0,0012 mg/kq qatılıqlı QXSB-alfa; 0,00064 mg/kq qatılıqlı QXB; 0,009 до 2,00 mg/kq qatılıqlı tetrasiklin aşkar edilmişdir. Bal nümunələrinin tetrasiklinlə çirklənməsi nümunənin toplandığı yerdən asılı olaraq normadan 3 dəfədən 12 dəfəyədək artıq olmuşdur. Müəyyən edilmişdir ki, balın tərkibində müalicəvi preparatların yolverilən dozalarda olması arıların həyat fəaliyyətinə ciddi təsir göstərmir. Pətəklərdə insektisidlərin toplanması əksər hallarda yol verilən qatrılığı aşmır, ya da onların yalnız izləri qeydə alınır.

Müəyyən edilmişdir ki, bal arılarının kütləvi qırılması və ya toplanmasına səbəb müxtəlif zərərli amillərin tədrici toplanmasıdır: pətəkdaxili, antropogen və klimatik. Bu amillərdən ekstremal hava şəraitləri fonunda ən ciddi təsir göstərən parazit və viruslardır. Toplanma ekstremal hava şəraitləri fonunda arıların fəal uçuşu zamanı bir neçə virus,  N.cerana, varroa gənəsinin olduğu arıxanalarda  qeydə alınır.

Elmi əsərlərinin adları

1. Рубцова Л.Е. 1984. Опыты по заражению гусениц хлопковой совки нематодой Neoaplectana carpocapsae в лабораторных и полевых условиях.//Исслед. по гельминтол. в Аз-не, Баку, 82-83.

2. Рубцова Л.Е. 1986. Поисковая реакция нематоды Neoaplectana carpocapsae в почве.// Изв. АН Азерб.ССР, №5, 46-52.

3. Рубцова Л.Е. 1995. Изменение уровня гемоцитов в гемолимфе чешуекрылых под воздействием паразитизма энтомопатогенной нематоды Neoaplectana carpocapsae// Изв. АН Азерб.ССР, №3, 38-43.

4. Рубцова Л.Е. 1996. Влияние электрического поля и уровня и уровня освещённости на поведенческие реакции нематоды Neoaplectana carpocapsae.// Изв. АН Азерб.ССР, №1, 27-32.

5. Рубцова Л.Е. 2008. Сравнительное изучение патогенности двух штаммов нематоды Steinernema carpocapsae (Weiser, 1955) («agriotos» и DD-136) при заражении личинок колорадского жука в лабораторных условиях. .// Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol I,358 -362.

6. Рубцова Л.Е.2009. Изучение восприимчивости личинок колорадского жука Leptinotarsa desemlineata Say к энтомопатогенной нематоде Heterorhabditis bacteriophora Poinar 1975.//Кавказский энтомологический бюллетень, том,5 вып. 1, стр.,133 – 136. Ростов – Москва.

7. Рубцова Л.Е., Ханбекова Е.М. 2010. Энтомопатогенная нематодаHeterorhabditis bacteriophora Poinar 1975 как биологический инсектицид в контроле над насекомыми// Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol II, 488 – 496.

8. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е. 2010. Сезонная динамика развития APIS MELLIFERA CAUCASICA и проявления коллапса пчелиных семей на Большом Кавказе в Азербайджане. //Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol II, 324 – 330

9. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е.2011. Всемирная проблема «коллапса пчелиных семей» и его проявление в Азербайджане.// Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol III, 472 – 478

10. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е. 2012.Возможность использования прополиса в регуляции численности колорадского жука Leptinotarsadecemlineata(Say. 1824). Azerb. Resp. Azerbaycan zooloqlar cəmiyyətinin Əsərləri, cild 4, N 2, 171 – 176

11. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е.2012.Роль паразитов медоносных пчел и климатических особенностей в жизнедеятельности и проявлении коллапса пчелиных семей на Большом Кавказе в Азербайджане. XIVМеждунар. конф. "Биологическое разнообразие Кавказа и юга России", посв. 70-летию Гаирбега Магомедовича Абдурахманова (г. Махачкала, 5-7 ноября)., с.381-385

12. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е.2013. Особенности сезонного использования растительных сообществ в качестве опылительных и кормовых угодий медоносными пчёлами в условиях вертикально –климатических зон Азербайджана.// Мат-лы Всеросс. Научно-практ. Конф. С международным участием «Биоразнообразие и рациональное использование природных ресурсов», Махачкала, стр., 126 - 128

13. Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е., Бабин Ю.Ю., Елаткин Н.П., Лаврухин Д.К., Третьяков А.В., Спрыгин А.В.  2013.Поражение медоносной пчелыApismelliferacaucasicaGorb. вирусами и паразитами и состояние пчелиных семей в разных эколого-географических условиях Больщого Кавказа// Сельскохозяйственная биология. №6, 43-54.

14.Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е. Бабин Ю.Ю., Елаткин Н.П., Спрыгин А.В. 2014.Доминирующие факторы, влияющие на массовый слет и гибель пчелиных семей на Большом Кавказе в пределах Азербайджана.//Сборник трудов 4 Международный конгресс по пчеловодству и сосновому меду.(г. Мугла. Турция), русс, тур., англ.. с. 83-87.

15.Рубцова Л.Е.,Асланов О.Х.,Гусейнов Э.Ф., Ханбекова Е.М.,Снеговая Н.Ю., Алиев Х.А. 2014.Распространение и роль членистоногих-вредителей колоний Apismellifera  на пасеках большого Кавказа в Азербайджане.// Распространение и роль членистоногих-вредителей колоний Apismellifera  на пасеках большого Кавказа в Азербайджане. “Azerb.  Zooloqlarcəmiyyətininəsərləri”, cild6, N1,210-219.

   16. Асланов О.Х., Рубцова Л.Е., Ханбекова Е.М. 2015.Клещи, ассоциированные с медоносной пчелой APIS MELLIFERA CAUC. GORB вАзербайджане.// Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol 7,№2,119-126.

   17. Ханбекова Е. М., Рубцова Л. Е. 2015.Зависимость динамики развития ApismelliferacaucasicaGorb.от вертикальных поясов и способа содержания пчелиных семей в условиях Азербайджана.// Евроазиатский симпозиум по перепончатокрылым насекомым (III симпозиум стран СНГ) (Нижний Новгород,Россия.6 – 12 сентября 2015 г.)с.204-205.

  18. Спрыгин А.В., Бабин Ю.Ю., Ханбекова Е.М., Рубцова Л.Е. 2016. Угрозы распространения вирусных инфекций у пчел (Apis mellifera L.) и роль клеща Varroa destructor в развитии патологий (обзор).Сельскохозяйственная биология, 51, №2, 156-171.

19.Рубцова Л.Е.,Ханбекова Е.М. 2016. Сведения о распространении микроспоридииNOSEMACERANAEу медоносной пчелы  APISMELLIFERAL., 1758//Proc. of Azerb.Sos. of Zool., Vol(в печати)

20.Фасулати С. Р., Рубцова Л.Е. 2017.«Внутривидовые пищевые адаптации колорадского жука LeptinotarsadecemlineataSay(Coleoptera, Chrysomelidae) и его экотипы во вторичном ареале вида».   Материалы 15 Съезда РЭО (Русское Энтомологическое общество)  (Новосибирск, Россия, август 2017г.) стр.492-493

21.Рубцова Л.Е. 2017. Энтомопатогенные нематоды против колорадского жука Leptinotarsa decemlineata (Say, 1824).ХХ Международная конференция «Аграрная наука – сельскохозяйственному производству Сибири, Казахстана, Монголии, Беларуси и Болгарии (Новосибирск, Россия, ноябрь 2017г.), стр.75-77

22.Рубцова Л.Е. 2017. Паразитические нематоды родов SteinernemaTravassos, 1927 и  HeterorhabditisPoinar, 1976, их перспективы в контроле над экономически значимыми насекомыми –вредителями.Proc. of Azerb.Sos. of Zool. 2017, Vol.9, № 1, 148 - 161

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü

1. Azərbaycan Zooloqlar cəmiyyəti

2.Ümüm dünya arıçılıq Federasiyası assosiasiyası "Apimondiya".

Pedaqoji fəaliyyəti

  -

Digər fəaliyyəti

Avropa Federasiyası arıçılıq təşkilatı "Apislaviya".

Təltif və mükafatları

 -

Əsas iş yeri və ünvanı

AMEA Zoologiya institutu A.Abbaszadə küç. k.1128, m.504, Az1004

Vəzifəsi

Aparıcı elmi işçi

Xidməti tel.

Mobil tel.

+994 55 709 41 95

Ev tel.

 

Faks

 

Elektron poçtu

rubtsova_l@mail.ru